Erve Kots – Waar het heden en verleden samenvallen
Door Ronald van Assen
Op steenworp afstand van het plaatsje Lievelde in de Achterhoek, bevindt zich Erve Kots. Velen zullen het wellicht kennen van het Openluchtmuseum, maar Erve Kots is nog zoveel meer. Het is een unieke locatie waar het heden en verleden samenvallen. Het is een oase van rust, maar bevat ook zalencentrum De Daele voor congressen en feesten. Het is een plek waar jong en oud het boerenleven in de Achterhoek ervaren, maar ook kunnen genieten van een stevige pannenkoek in De Herberg. Wat te denken van de Bier Experience in Het Brouwhoes, heerlijk wild eten in restaurant Hoofdkwartier van de Prins of overnachten in een van de luxe kamers van het Logement. Voorzien van alle moderne gemakken, maar gebouwd in oude stijl. En dat allemaal op de plek waar de legers van stadhouder Frederik Hendrik tijdens het beleg van Groenlo in 1627 hun hoofdkwartier hadden opgeslagen. Vandaar terecht een plaats waar het heden en verleden samenvallen.
Het begon met één enkel aarden potje
Om het “hoe en waarom” van het huidige openluchtmuseum te verklaren, gaan we terug naar halverwege de jaren dertig van de vorige eeuw. Rond die tijd komt de oude Saksische boerderij, die in de volksmond bekend staat als Erve Kots, in handen van Bernard Weenink (1880-1962). Van een museum is op dat moment nog geen sprake.
Op een dag vindt hij tijdens graafwerkzaamheden een aarden potje. In het besef dat hij een bijzondere vondst heeft gedaan, waarschuwt hij het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden. Deze laten er geen gras over groeien, beginnen te graven en stuiten op een Frankisch grafveld uit de zevende eeuw.
Bernard Weenink beseft, mede door wat er allemaal aan het licht komt tijdens de opgravingen, hoe uniek de leef- en wooncultuur van “zijn streek” is en dat er voor hem een belangrijke rol is weggelegd dit voor het nageslacht te bewaren. Hij verzamelt al langere tijd oude gereedschappen en aardewerk en deze vormen uiteindelijk het begin van het huidige Openluchtmuseum.
De eerste jaren zijn moeilijk. Dorpsgenoten vinden het maar vreemd dat een rasechte boer een museum begint. Daarbij helpt de periode tijdens en na de Tweede Wereldoorlog ook niet mee. Maar Weenink zet door en bouwt binnen afzienbare tijd een indrukwekkende collectie van oude sier- en gebruiksvoorwerpen op. Ook legt hij zich steeds verder toe op het vastleggen van de oude volksverhalen. De basis voor het huidige Museum Erve Kots is gelegd.
Bezoekers komen niet alleen om te kijken
Na het overlijden van Bernard Weenink zet zijn zoon Gerard de activiteiten van zijn vader voort. Ook Gerard heeft veel belangstelling voor de geschiedenis van Erve Kots en het boerenleven in de Achterhoek. Het aantal bezoekers neemt in de jaren vijftig verder toe en het museum wordt een begrip. Van heinde en ver komen de mensen om dit unieke stukje geschiedenis te ervaren. Zoveel mensen, zover van huis willen graag iets eten en drinken. Zo ontstaat het idee voor Herberg Erve Kots. Een plek waar bezoekers in alle rust iets kunnen nuttigen.
Het bijzondere aan de herberg is dat deze volledig in “oude stijl” is gebouwd. En als ik zeg volledig, dan bedoel ik ook volledig. Over ieder detail is door Gerard Weenink persoonlijk nagedacht. Wanneer je de herberg binnenstapt is het of je een paar honderd jaar teruggaat in de tijd. De balken, de tegelvloer, de schouw, alles is perfect in balans. Het is een eetgelegenheid waar niet alleen de smaakpapillen, maar ook de ogen gestreeld worden.
Neem alleen al het bijzondere terras in ogenschouw. Het is volledig opgebouwd uit kleine stenen die in verschillende patronen zijn gelegd. Een stukje noeste nijverheid van de heer Weenink persoonlijk.
De herberg wordt echter niet alleen gebruikt om de inmiddels befaamde pannenkoeken te nuttigen. Verschillende verenigingen hebben de gang naar deze knusse locatie gevonden. En dat verbaast mij niets. Het is een sfeervolle locatie voor schrijvers, dichters en verhalenvertellers, al dan niet in het Achterhoeks. Zo blijven de verhalen levend die Gerard Weenink en zijn vader Bernard op deze plek ook al vertelde.
Ga direct naar
Een plek voor een feest
De herberg is een knusse gelegenheid voor een bijeenkomst, maar wat zou het mooi zijn als we grotere groepen kunnen ontvangen. Misschien is dat wel wat de familie Weenink in de jaren tachtig denkt.
In 1985 is het zover. De herberg wordt uitgebreid met Zalencentrum De Daele. Ook weer in de oude Saksische stijl, zodat het een geheel vormt met de al bestaande gebouwen. Dit centrum is uitermate geschikt voor bruiloften, bedrijfsfeesten of congressen.
Stadsch bier
Erve Kots breidt verder uit en is inmiddels in handen van de derde generatie Weeninks. Ben en zijn vrouw Marcia Zents-Weenink zetten het werk wat zijn grootvader begon, voort. Ze zijn steeds op zoek naar nieuwe ideeën om Erve Kots, wat ondertussen al meer is dan alleen het museum, uit te breiden.
In 1999 wordt brouwerij Het Brouwhoes gerealiseerd. Hier wordt het Stadsch bier gebrouwen. Ook het Brouwhoes is in dezelfde stijl opgetrokken als de rest van het complex en dient tevens als poortgebouw. Een slimme vondst, want zo gauw je onder de poort door loopt, waan je je in een oude Saksisch dorp.
Nu zijn er uiteraard mensen die geen bier lusten. Geen probleem. Het Brouwhoes is meer dan een brouwerij of museum. Het neemt je op een interactieve manier mee op ontdekkingsreis. Een reis waarin je alles leert over de brouwerij en het brouwproces. Vanaf 1999 brouwt Ben Weenink het unieke bier. Sinds 2018 is er de Brouwhoes Bier Experience. Een belevenis voor jong en oud op de plaats waar Frederik Hendrik ooit zijn hoofdkwartier oprichtte.
Wie Achterhoek zegt, zegt wild
De Achterhoek staat bekend om zijn streekproducten. Om een “dagje Erve Kots” compleet te maken, mag een bezoek aan restaurant Hoofdkwartier van de Prins daarom niet ontbreken. Hier worden deze streekproducten omgezet in heerlijke gerechten.
Het is niet zomaar een restaurant. Het is eerder een culinaire-belevenis. Een bijzondere locatie, waar het verleden tot leven komt en uitmondt in een ware smaaksensatie.
De kaart bevat verschillende gerechten, maar ik kan u het wild aanraden. Ik houd van lekker eten en heb menig restaurant bezocht, maar zelden heb ik zo’n heerlijke wildstoofschotel gegeten. Of het door de kundigheid van de chef-kok komt of door de Josper oven, een gesloten houtskooloven, het vlees heeft een authentieke, sappige smaak. De open keuken biedt de mogelijkheid de enthousiaste koks aan het werk te zien.
Ook hier is weer volop aandacht besteedt aan de details. Het balkenplafond, de tegelvloer en bedstee nemen u mee naar lang vervlogen tijden. De sfeer, de geur, de smaak, het maakt het geheel compleet. Het is dan ook niet voor niets dat dit restaurant meedoet aan Wild eten in de Achterhoek.
Te veel voor één dag
De Achterhoek is dé ideale plek om er met de fiets op uit te trekken, te genieten van de rust, de natuur en de cultuur. Daar moet je de tijd voor nemen. Er is zoveel moois te ontdekken. Wat is er dan fijner om na een intensieve dag de nacht door te brengen in een van de twaalf eigentijdse kamers van het Logement. Vanuit de Herberg loopt u zo door naar uw slaapplaats.
De kamers zijn modern en van alle gemakken voorzien. ’s Morgens staat er een heerlijk ontbijt klaar met vers brood en allerlei streekproducten. Een voedzame start voor een nieuwe dag in de Achterhoek.
Een unieke belevenis
Erve Kots is met recht een unieke belevenis. Een plek, rijk aan cultuur en historie. Een ontmoetingsplaats voor jong en oud om alles te weten te komen over het leven in de Achterhoek.
Of je nu van geschiedenis houdt, van lekker eten of er gewoon even helemaal uit wilt zijn. Bij Erve Kots bent u aan het juiste adres. Erve Kots – een plaats waar het heden en verleden samenvallen.
Volgt u
ons al?